Öksürük
Öksürük, solunum yolunun yabancı bir uyarandan temizlenmesi için gelişen normal fizyolojik bir mekanizmadır.
Sürekli öksürük altta yatan bir hastalığın işaretidir ve gerçek nedenin tespiti için araştırılması gereklidir. Kesin tanı konulduktan sonra tedavisi mümkündür.
Öksürüğün Altında Yatan Hikaye ve Fizik Muayene
Öksürük hastanın en sık medikal yardım istediği durumlardandır. Öksürükle seyreden hastalıkların çoğu kendini sınırlayan viral üst solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle gelişir.
Öksürük tekrarlayıcı ve sürekli olduğunda kulak burun boğaz uzmanı tarafından konsülte edilebilir. Başlangıç hikayesine, öksürüğün süresine ve karakterine odaklanmalıdır. Sürekli ve balgamlı öksürük trakeobronşial hastalıklarla ilişkilidir. Kuru öksürük daha sıklıkla üst hava yolu lezyonu veya astım nedeniyle oluşur. Geniz akıntısı ve reflü öksürüğe neden olur. Aktif veya pasif sigara içimi müzmin öksürüğün sık karşılaşılan nedenleridir. Bu durumda alerji, tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonları veya sinüzit ile ilişkili semptomları araştırmak gerekir.
Öksürük İçin Yapılan Laboratuvar Testleri Nelerdir?
Kronik öksürükler için tam kan ve eozinofil sayımı, akciğer filmi, bakteri, tüberküloz ve mantar açısından balgam incelenmesi gerekir. Paranasal sinüslerin BT’si ile altta yatan olası sinüzit değerlendirilir. Kronik obstruktif veya restriktif akciğer hastalığı öyküsü olanlarda solunum fonksiyon testleri istenir. Kulak burun boğaz hekimi endoskopik muayene ile ilgili bölgelerde tetkikle teşhise gitmeye çalışır.
Öksürük İçin Ayırıcı Tanı Nasıl Konulur?
4 haftadan daha kısa öksürük şikayeti olan hastaların tanısı kolayca konulur ve tedavi edilir.
Sigara dumanı, çevresel dumanlar ve alerjenler en sık karşılaşılan sitimülanlardır. Sigara kullanımı ile ilişkili boğuk, kuru öksürük (sigara içenlerin öksürüğü) alt ve üst hava yollarının kimyasal iritasyonu sonu oluşur. Alerjenlerin hava yollarına direkt ve nazal ve farengeal sekresyon oluşturup post nazal akıntıya neden olarak indirekt yolla etki ettikleri düşünülür.
Doğumdan 18 aylığa kadar görülen öksürüğün en sık nedenleri reflü, astımın öksürüklü varyantı olabilir. 1,5 ile 6 yaş arası görülen en sık tanı sinüzit ve takiben astımın öksürüklü varyantıdır. 6 ile 16 yaş arası görülen öksürük, astımın öksürüklü varyantı, psikojenik öksürük ve sinüzit nedeni ile oluşur.
Kronik sinüzitte öksürük sıklıkla başvuru semptomudur. Erişkinlerde yüz ağrısı ve baş ağrısı görülebilir. Çocuklarda genelde ağrısız burun akıntısı vardır. Sıklıkla balgamsız kuru bir öksürük en çok geceleri görülür. Tedavide altta yatan enfeksiyonun onarılması gerekir.
Reflü, pulmoner aspirasyon, pulmoner ödem, akciğer enfeksiyonu ve trakeayı veya bronşu tutan ödemler öksürüğü başlatabilir.
Öksürük Nasıl Tedavi Edilir?
Olguların %80’inden fazlasında kronik öksürük altta yatan nedenin spesifik tedavisine yanıt verir. Genel tedavi yöntemleri sigaranın bırakılmasını, çevresel toksinlerden kaçınılmasını ve bilinen alerjik faktörlerin kontrol altına alınmasını kapsar.
Öksürük için diğer spesifik tedavi tipleri, dokümante edilmiş enfeksiyon için antibiyotikleri, astım için bronkodilatatörleri ve reflü için antireflü tedaviyi kapsar.
Sıkça kullanılan pek çok öksürük ilacının etkilerinin sınırlı olduğu bilinmektedir.
Ekspektoranlar ve mukolotik ajanlar etkilerini solunum sekresyonlarının hacimlerini arttırarak ve mukus viskositesini azaltarak gösterir. Öksürük pastilleri, şuruplar sık karşılaşılan örneklerdir.
