Yüz Felci Nedir?

Çoğunlukla yüzün bir tarafını etkilerken nadir durumlarda yüzün iki tarafını da etkileyebilmektedir.

Yüzümüzde yer alan mimik kaslarının kısmi veya tam olarak görevlerini yerini getirememesi sonucu ortaya çıkan ve etkilenen yüz yarımında hareketsizlikle kendini gösteren bir klinik durumdur. Çoğunlukla yüzün bir tarafını etkilerken nadir durumlarda yüzün iki tarafını da etkileyebilmektedir.

Beyinden yüzümüze sinirsel uyarıları getiren ve yüzümüzdeki tüm mimik kaslarının hareketlerini sağlayan fasiyal sinirin çeşitli nedenlerle etkilenmesi ile ortaya çıkan fonksiyon kaybı neticesinde yüz hareketlerinde azalma ile kendini gösteren bir belirtidir ve tıbbi litaratürde bu duruma fasiyal paralizi denmektedir.

Yüz felci nedenleri nelerdir?

Yüz felci sebebiyle görülen bir hastada bunun öncelikle santral (beyin) problemlere mi bağlı olduğu yoksa periferik (kulak ve boyun hastalıkları) bir nedenle mi olduğunun anlaşılması çok önemlidir. Etkilenen yüz yarımında sadece ağız çevresinde kayma ve güçsüzlük olması bu durumun santral (beyin) nedenli olduğunu düşündürür ve acilen bir nöroloji uzmanı tarafından araştrılması gerekir. Santral nedenli yüz felçleri daha nadir görülürken periferik nedenli yüz felçleri daha sık karşılaşılmaktadır ve bu hastalarda yüzün etkilenen tarafında alın hareketleri, göz hareketleri, burun kanadı ve ağız hareketleri tümden bozulmaktadır.

Yüz felci birçok nedene bağlı ortaya çıkabilmektedir.

1. Bell Paralizisi

En sık görülen yüz felci (fasiyal paralizi) nedenidir. Kesin nedeni tam bilinmemekle birlikte virüslerin neden olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle de kış ve bahar aylarında daha sık görülmektedir. Fasiyal sinirin ( yüz siniri ) kafa içindeki kemik kanalda ödem nedeniyle sıkışmasından olduğu düşünülmektedir. Genelde ani ve hızlı başlangıçlıdır. Kısmi felç olarak başlayıp hızla tam bir yüz felcine de dönebilir. Hastalarda yüz felci dışında başka hiçbir sinir fonksiyon bozukluğu ve muayene bulgusu olmaz.

Bell paralizisi şeker hastalarında, ileri yaşlarda ve özellikle hamileliğin son dönemlerinde daha sık görülmektedir. Bell paralizisi olan hastaların %90 i zamanla tamamen düzelmektedir. İyileşme süreci felcin şiddeti ile orantılı olarak 20 gün ile 4 ay arasında değişebilmektedir.

2. Ramsay-Hunt Sendromu

Su çiçeği hastalığının nedeni olan varicella zoster virüsün neden olduğu bir durumdur. Zona olarak bilinen hastalığın yüz sinirini etkilemesi ile ortaya çıkar. Bu hastalarda dış kulak yolunda, kulak kıkırdağında, boyun cildinde, yanakta veya ağız içinde küçük baloncuklar şeklinde döküntüler oluşur beraberinde şiddetli kulak ağrısı ve yüz felci oluşur. Bu hastalık sırasında oluşan yüz felci bell paralizisi kadar hızlı ve güzel iyileşmemektedir. Genel iyileşme oranı %60 civarındadır.

3. Travmatik Yüz Felci

Trafik kazaları, düşmeler, kulağa yabancı cisim batması, patlamalar vb. nedenlerle kulak kemiğinde (temporal kemik) kırıklar olabilmekte ve bu nedenle kulak içinden geçen yüz siniri hasarlanabilmekte ve bu tip durumlarda acil ameliyat ihtiyacı doğabilmektedir.

4. Lyme Hastalığı

Kene ısırığı sonucu oluşan bakteriyel bir enfeksiyondur.

5. İnfeksiyoz Mononükleoz

EBV virüsün neden olduğu bir enfeksiyondur.

6. Mobius Sendromu

Doğumsal bir hastalıktır.

7. Doğum Travması

Özellikle zor doğum esnasında kafatasında ezilme ve sıkışma neticesinde oluşabilir. Bu tür doğum travmaları ile oluşan yüz felçleri genelde iyileşmektedir.

Yüzün etkilenen tarafında gözü kapatmakta zorluk, alın kırıştıramama, burun kanadını oynatamama, ağız köşesinde sağlam tarafa doğru kayma ve buna bağlı olarak ağızdan dışarı salya akması, tat alma duyusunda azalma, yüksek seslerden rahatsız olma ve kulak ağrısı gibi bulgular oluşmaktadır.

8. Yüz Felcinin Diğer Nedenleri

• Baş ve boyun bölgesindeki tümörler
• Orta kulak iltihapları
• MS(muitiplskleroz) ve Gullan-barre sendromu gibi nörolojik hastalıklar
• İnme ( felç ) durumları
• Sarkoidoz veya Melkerson
• Rosenthal gibi romatizmal hastalıklar

Yüz Felci Nasıl Tedavi Edilmektedir?

Tedavi öncelikle sebebe bağlı olarak değişim göstermektedir. Öncelikle doktor tarafından yapılacak tam bir kulak burun boğaz ve boyun muayenesi ile felcin sebebi anlaşılmalıdır. Eğer sebep Bell Paralizisi ve Ramsay-Hunt sendromu ise kortizon ve antiviral ilaçlar ile tedavi verilir. Bunun yanı sıra yüz kaslarını güçlendirmek için fizik tedavi yapılmaktadır. Yüz felci tedavisinde en önemli sorunlardan biri de hastaların gözlerini tam kapatamamalarına bağlı olarak gözün kuruması ve göz iltihabı (keratit) gelişme riskidir. Keratit oluşumunun önlenmesi için gözyaşı damlaları, jelleri ve göz kapama tedavileri verilmektedir.

Travma nedeniyle yüz felci geliştiyse hastanın genel durumu uygunsa erken dönemde ameliyat ile yüz siniri onarımı yapmayı tercih ediyoruz. Travmalardaki sıkıntılı durum ise hastaların bir kısmının genel durum bozukluğu nedeniyle ya da yoğun bakımda kalmaları gerektiğinden erken dönemde ameliyat edilememesi veya yüz felcinin hasta bilinci açıldıktan sonra fark edilebilmesidir.

Yüzde meydana gelen kesiler nedeniyle sinir hasarı tespit ettiğimizde sinirdeki hasarı erken dönemde onarmak sinir iyileşmesini de hızlandırmaktadır. Bizim tercihimiz de bu yöndedir. Eğer kulak kemiğindeki kırıklar nedeniyle sinir hasarı oluştuysa kulak ameliyat edilerek fasiyal sinir ortaya çıkarılıp tamir edilmelidir.

Hastanın genel durumu uygunsa bu ameliyatı da erken dönemde yapmak uygundur ancak hasta o dönem ameliyat edilmezse veya hasta bize geç dönemde başvurduysa ameliyat durumuna yapılacak kulak tomografisi ve EMG testlerinin sonucuna göre karar vermekteyiz.

Orta kulak enfeksiyonları nedeniyle oluşan yüz felçleri de cerrahi tedavi gerektirebilmektedir. Akut(yeni başlayan) orta kulak iltihapları sonucu oluşan felçler öncelikle ilaç tedavileri ile düzelebilir ancak tedaviye yanıt alınmazsa ya da kronik orta kulak iltihabı sonucu yüz felci oluştuysa kulak ameliyat edilerek yüz sinirindeki hasarı düzeltebilmek için orta kulak ve mastoid kemik (kulak kemiği) içindeki tüm iltihabi dokuları temizlemekteyiz.

Yüz ve boyun bölgesindeki tümörlerde cerrahi olarak tedavi edilirken eğer tümör yüz sinirini sarmışsa tümör çıkarıldıktan sonra yüz siniri tamirini de aynı seansta yapmaktayız.

Hastalarımızdaki yüz felçleri tüm tedavilere düzelme göstermeyebilir. Bu durumda yüzde hiç hareket yoksa gözün kapanması için göz kapağına altın implant yerleştirilerek göz kapanması sağlanıp kalıcı göz hasarlarının önüne geçilmelidir. Yüzde yeniden hareket sağlanması için çalışmayan yüz sinirine diğer sinirlerden bağlantı yapılarak düzelme sağlanmaya çalışılır. Bu amaçla dil siniri(hipoglossal sinir), masseter kas (çiğneme kas) siniri ya da karşı yüzde çalışan fasiyal sinir kullanılarak kablo greftler aracılığıyla nakil sağlayabilmekteyiz.

Sinir transferi istemeyen ya da yaşadığı yüz felcinin üzerinden 2 yıldan fazla geçmiş hastalarımıza da yüzdeki sarkmayı düzeltmek için yüz germe ameliyatı yapılmasını öneriyoruz. Bu ameliyatta hastalarımıza kaş kaldırma, göz kapağına altın implant takılması ve derin plan yüz germe ameliyatı yapmaktayız. Aynı seansta yüz germe ile birlikte bir başka çiğneme kası olan temporal kastan ağız köşesine tendon transferi de yaparak ağız köşesini hem yukarı çekmiş hem de bir miktar hareket gücü kazandırmış oluyoruz.

Yüz felci geçiren hastaların bir kısmında felç iyileşmekte ancak hastaların yüzlerinde istenmeyen kas seğirmeleri kalabilmektedir. Bu durumda ek tedavi ile bu kas seğirmelerinin rahatlaması sağlamaktayız.

Yüz felci sık karşılaşılan bir sağlık sorunu olup iyi bir tedavi ve takip gerektirmektedir. Özellikle kalıcı hasar oluşan hastalar kendilerini yalnız hissetmekte ve kendilerini toplumdan soyutlanma yoluna gidebilmektedirler. Yüz felcinin tedavisi bu geç dönem kalıcı hasarı olan hastalarımız için daha da önem kazanmaktadır. Yukarıda kısaca bahsettiğimiz tüm bu farklı tedavi yöntemleri ile hastalarımıza yardımcı olmaya çalışmaktayız.