Mevsimsel alerjik rinit (Dönemsel özel adıyla bahar nezlesi) nedir?
Cemreler düştükten sonra doğada olan canlanmalar hayatımıza da yansır. Tabii kimisine olumlu iken kimisine de olumsuz anlamda... Kuşkusuz ilkbaharda olan en önemli değişiklik ağaçların çiçek açmasıdır.
Tabii bu çiçeklenmeler görsel anlamda bir şölen havası taşırken aynı zamanda havadaki polen yükünü de önemli ölçüde artırır.
Bu bazılarımız için hastalıklarının başlangıcı anlamındadır. Mevsimsel alerjik rinit yılın belli dönemlerinde kişilerin burun akıntısı hapşırık burun içerisinde yanma gözlerde kızarıklık kaşıntı akıntı olması ile karakterize bir hastalıktır. Özellikle ilkbahar döneminde olur ise saman nezlesi bahar nezlesi gibi isimler alabilir.
Polen bitkilerin tohumları denilebilir. Boyutları 15-150 mikron arasında değişir.(1 mikron milimetrenin binde biridir)
Her polen alerji yapmaz. Polenlerin alerjik hastalıklara neden olma potansiyelleri farklıdır. Bunu belirleyen polenin boyutları, polenlerin havada kalma süreleri ve solunan havadaki polen miktarı gibi faktörler vardır.
Mesela günlük evimizde baktığımız salon bitkilerinin polenleri çoğunlukla alerji yapmaz.
Farklı boyut ve şekilde olduğu için her polen tüm alerjik rinitlilerde aynı etkiye sahip değildir. Genelde grup şeklinde değerlendirilirler. Bahar nezlesinde temel sorumlu çoğunlukla ağaç polenleridir. Her ağacın polenlenme dönemi farklı olduğu için şikayetler mart nisan gibi başlayıp ağustos ayına kadar uzayabilir.
Soluduğumuz havada bulunan polenleri kontrol etmek elimizde olmadığı için, polenlerden korunmak çok kolay değildir. Öncelikle, hangi polenlere alerjik olduğunuzu bilmelisiniz. Buna göre polen takvimlerine bakarak hangi dönemlerin sizin için risk oluşturduğunu görebilirsiniz.
Polenlerin miktarları hava şartları ile yakından ilgilidir. Sıcak kuru ve rüzgarlı havalarda atmosferdeki polen yükü fazladır. Rutubetli ve yağmurlu günlerde ise polenler su ile yere indikleri için havadaki polen yükü azalır.
Bitkilerin çoğu polenlerini gün doğumundan sonra ve bir kısmı da öğle saatlerinde salarlar. Korunma açısından bu saatlerde evi havalandırmak ve dışarı çıkma risk teşkil edecektir. Yeryüzü yapıları da polen yükünü bulunduğunuz yerde artırabilir. Deniz kenarlarında mesela daha az polen bulunur.
Polen alerjisinde koruyucu önlem olarak ne yapabiliriz?
- Polenlerine alerjik olduğunuz bitkilerden olabildiğince uzaklaşın.
- Evinizin kapı ve pencerelerini sıkıca kapayın.
- Evde ve arabanızda polen filtreli klimalar ya da hava temizleyiciler kullanın.
- Polenlerin yoğun olduğu zamanlarda dışarı çıkmamaya özen gösterin ya da ağzınızı ve burnunuzu koruyan maskelerden yararlanın.
- Polen mevsimi, açık havada spor ve egzersizden, ağaçlık, çimenlik yerlere seyahatten kaçının, deniz kenarlarını tercih edin.
- Dışarıda mutlaka güneş gözlüğü kullanın ve eve gelince gözlüğünüzü bol su ile yıkayın.
- Şapka takın. Takmıyorsanız, saçlarınızı yatmadan önce mutlaka yıkayıp, yapışmış polenleri uzaklaştırın.
- Günlük kıyafetlerinizi eve gelir gelmez, yatak odası dışında bir yerde hemen değiştirin.
Koruyucu önlemler rağmen alerjimiz günlük yaşantımızı etkiliyor ise öncelikle polen mevsiminde şikayetler başlayınca steroidli veya antihistaminikli burun spreylerini başlamak yaklaşık üç ay boyunca devam etmek uygun olur. Şikayetler yoğun ise antihistaminikler kullanılabilir. Her yıl tekrarlıyor ise öncelikle alerji testi ile neye karşı alerjimiz olduğunu bulmalıyız. Sonrasında uygun koşullarda immunoterapi iyi bir seçenektir. İmmunoterapi genel olarak alerji etkenlerinin belli oranlarda vücuda iğne veya damla şeklinde verilerek immun yanıtın değiştirilmesi esasına dayanır.
Uygun değil ise ilaç tedavisine rağmen şikayetler devam ediyor veya ilaç kullanmak istemiyorsak rhinolight ile de tedavi planlanabilir. Rhinolight burun içerisine ultraviole A ve B ışınlarının belli sürelerde ve belli aralıklarda uygulanması işlemidir.
