Ameliyat Başlayacak!
Bir yakını ameliyata giren hastalar için saatler bir türlü geçmek bilmez. Hastalarının genel anesteziyle nasıl uyutulacağı, ameliyatının nasıl geçeceği konusunda endişe duyarlar. “Ameliyathane-Girilmez” yazısının ardındaki bölümde neler yaşandığını bilmediklerinden her geçen saatte kaygıları daha da artar. “Hastam ya anesteziden uyanamazsa?” sorusunu bilinçaltlarının derinliklerine itmeye çalışırlar. Aslında ameliyathanede ve operasyondan sonraki ilk saatlerde neler yaşandığını ve yaşanabileceğini bilmemek hasta yakınlarının soru işaretlerini daha da çoğaltır.
Oysa, böylesine önemli anlarda hastaların her türlü hayati fonksiyonunun anestezi uzmanları tarafından takip edildiğini, gelişme ihtimali olan risklere karşı önlemler alındığını, gerektiğinde yerinde müdahalelerle ortaya çıkan sorunların tedavisinin yapıldığını acaba kaçımız biliyoruz?
Ameliyat öncesinde belirli kronik hastalıklar ve aile öyküsü olmayan hastalarda tam kan sayımı, kanama pıhtılaşma değerleri yeterlidir.
Acaba hastalar ve yakınları neleri merak ediyorlar?
Anestezi verilen tüm hastalar uyanma aşamasında sırlarını açıklar mı?
Hayır. Ameliyattan çıkan hastaların bilinci tam yoksa zaten konuşamaz, bilinci açılınca da farkındalıkla konuşur.
Genel anesteziden uyanan her hasta kusma, ağrı gibi sorunlar yaşar mı?
Her hasta bu sorunları yaşamaz. İlaçların etkileri veya ameliyat esnasında bir miktar kan mideye sızarsa olabilir. Bulantı ve kusmayı engelleyen ilaçlar uygulanır.
Ameliyat ve anestezi sonrasında yaşanan ağrıların tedavisine yaklaşım nasıldır?
Ameliyat başlamadan önce ve ameliyatın bitmesine yakın ağrı kesici ilaçlar yapılır. Daha sonra bu ilaçlara ihtiyaç duyulursa hastanın odasında uygulanmaya devam edilir.
Anestezi, hastaların beyin hücrelerini olumsuz etkiler mi?
Hayır. Kanıtlanmış böyle bir etki yok.
Bebeklerde ve çocuklarda genel anesteziye bağlı ölüm riski yüksek mi?
Bahsedilen risk, genel durumu bozuk, ilave hayatı tehdit edici hastalığı olan, yaşlı ve ameliyat edilmesi gereken hastalarda yüksektir. Sağlıklı olan her bireyin taşıdığı risk aynıdır.
Bazı hastaların genel anesteziden geç uyanmalarında hangi faktörler etkilidir? Aşırı alkol kullanımının bunda etkisi var mıdır?
Geç uyanma; hastanın genel durumu, hastanın başka ilave hastalıklarının bulunması ve anestezi süresi ile ilgilidir. Aşırı alkol tüketimi karaciğer ve beyin fonksiyonlarını olumsuz etkilememişse geç uyanmaya sebep değildir.
Sigara içen hastalar, anesteziyle ilgili hem uygulama hem de uyanma sonrasında ne gibi sorunlar yaşayabilirler?
Sigara; tüm solunum yolunu ve akciğerleri olumsuz etkileyen kötü bir alışkanlıktır. Oksijenlenmeyi bozan ve ameliyat esnasındaki hastanın havalanmasını olumsuz etkiler. Genç ve solunum sıkıntısı belirtisi vermemiş kişilerde bir sorunla karşılaşılmaz. Kronik bronşit ve KOAH diye bilinen akciğer hastalıklarında sorun yaşanabilir.
Hasta ameliyattan ne kadar süre sonra yemek yiyebilir?
Mide ve bağırsak ameliyatı geçiren hastaların yemek kararı ameliyatı yapan doktor tarafından belirlenir. Yemek yemesine engel bulunmayan ameliyatlarda, hastanın bilinci yerine geldikten 2 saat sonra hafif gıdalar ile başlanabilir.
Genel anestezi sonrası uyanmaya başlayan hastada duygulanım bozukluğu ve düşüncelerinde değişiklik olması normal midir?
Duygulanım bozukluğu hastanın psikolojik durumu, stres altında olup olmaması ile yakından ilişkilidir. Düşüncelerde bir değişiklik olmaz.
İkinci defa cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyan hastalarda üst üste anestezi uygulanmasının bir zararı olur mu?
Her ilacın bir yan etkisi vardır. Anestezi ilaçları da öyledir. Ancak hastanın tekrar ameliyat edilmesi gerekiyorsa anestezi alabilir. Belirgin bir yan etki beklenmez.
AMELİYAT BİTTİ
Derlenme (Uyanma) Odası
Ameliyat sonrası hastanın yeterli bir süre daha takip edildiği yerdir. Hastanın nabız, tansiyon, solunum değerleri takip edilir. Gerekiyorsa ısıtılır. Hastanın bilinci açılır, kalp, akciğer ve diğer hayati organ fonksiyonları normal düzeylerine gelir, yutkunma ve öksürme refleksleri kuvvetlenir, kas gücü başını kaldırıp havada tutacak, bacaklarını ve kollarını rahat hareket ettirecek kadar kuvvetlenir ise hasta hemşire ve personel eşliğinde odasına götürülür.
Taburcu Edilme İşlemleri
Hastanın geçirdiği ameliyat ve genel durumu ile ilgili olarak taburcu işlemleri yapılır. Günümüzde günübirlik cerrahi ve anestezi, hasta konforu nedeni ile tercih edilmektedir. Anestezi ilaçların etki süresi kısa olduğu için ve cerrahi bir komplikasyon da beklenmiyorsa hastanın geceyi evinde geçirmesi uygundur. Hastanın hemşire takibi gerekiyor veya ilaç tedavisi bitmemişse hastanın yatışına devam edilir.
Kaynak: Sağlık Adası Yayınları’ndan anestezi, yoğun bakım ve ağrı tedavisi konusunda uzman 15 hekimle yapılan söyleşilerden oluşan ‘‘Sorular ve Yanıtlarla Anestezi’’
