Bakteriyel Rinosinüzitler
Akut sinüzit sık karşılaşılan ve birinci basamak sağlık kurumlarında tedavi edilen bir enfeksiyondur. Alerjenlere, iritan maddelere, virüslere, bakterilere ve nadiren mantarlara bağlı olarak gelişen bir klinik durumdur.
Akut bakteriyel sinüzit daha çok viral enfeksiyonların bir komplikasyonu olarak görülür. Gizli seyredebilen akut bakteriyel sinüzitlere klinik olarak tanı konup, uygun tedavi verilmelidir.
Paranasal Sinüslerin Anatomisi
Paranasal sinüsler frontal, etmoid, maksiller ve sfenoid sinüsler olmak üzere 4 çifttir. Sinüzit paranasal sinüslerin ve burun mukozasının enflamasyonudur.
Semptomların süresi 6-8 haftadan uzun değilse akut sinüzit adını alır. İlaç tedavisi ile düzeltilemeyen, semptomları 8 haftadan daha uzun süren enfeksiyon tablosuna kronik sinüzit denir.
Akut sinüzitin nedenleri nelerdir? (Etyoloji)
En sık saptanan etkenler Streptococcus Pneumoniae ve Haemophilus influenzadır. Ayrıca moraxella catarrhalis, hemolitik streptokoklar, Staphylococcus aureus ve nadiren gram negatif basiller ile pseudomonas aeruginosa sorumludur.
Akut sinüzitin gelişim süreci (Patogenez)
Ostiumlarını tıkayan her etken sinüs havalanmasını bozup, sıvı retansiyonu ve staza neden olarak enfeksiyona neden olur. Burun ve sinüsleri döşeyen mukoza enflame olur, sekresyon artar ve mukoza ödemleşir. Sinüs içerisindeki parsiyel oksijen basıncı düşer, anaerobik ortam oluşur ve bu durumda patojen bakteriler yerleşerek ve çoğalarak hastalık artar.
Burun enfeksiyonu dışında dental enfeksiyonlar, sinüs ostiumlarının; travma, polip, konka patolojileri, yabancı cisimler, septum patolojileri, nazal tamponlar gibi nedenlerle tıkanması; yüzme, dalma veya uçakla seyahat sırasında basınç değişikliklerine bağlı ostium bölgesinde gelişen ödem akut bakteriyel sinüzitler için predispozisyon yaratan en önemli risk faktörleridir.
Akut sinüzitin belirtileri nelerdir?
Sinüzitlerin öncesinde genellikle bir viral rinosinüzit vardır. Klinik olarak burun akıntısı, burun tıkanıklığı, aksırık, baş ağrısı, yüzde basınç hissi gibi yakınmalar oluşur. Bunlar içinde en önemli belirti baş ağrısı ve genize olan akıntıdır. Genize olan akıntı sonucu öksürük görülmesi olağandır. Muayene sırasında burun mukozasında ödem, sekresyon ve hiperemi görülür.
Akut sinüzit ne gibi sorunlara yol açabilir? (Komplikasyonlar)
Menenjit, beyin apsesi, kavernöz sinüs trombozu gibi beyni ilgilendiren komplikasyonla, orbital selülit ve orbital apse gibi göze ait komplikasyonlar ya da astım ataklarının tetiklenmesi, bronşit gibi solunum yolu komplikasyonları gelişebilir.
Akut sinüzitin tanısı nasıl konulur?
Tanı için anamnez, fizik muayene ve radyolojik bulguların yanı sıra gerektiğinde nazal endoskopiden yararlanılır.
Öyküde alerji yakınmaları (hapşırık, gözlerde yanma, burun akıntısı, burun kaşıntısı) göze çarpar. Anterior rinoskopi ve sinüslerin radyolojik tetkiki tanı koymak için yeterli olur.
Akut bakteriyel sinüzitlerde etken bakterinin kültür sonucu tanınması ile tanı kesinleşir.
Akut sinüzit nasıl tedavi edilir?
Akut sinüzit tedavisinin amaçları enfeksiyonu kontrol altına almak ve sinüs ostiumlarındaki ödemi azaltarak sinüs drenajını ve havalanmasını sağlamaktır. Antibiyotikler ve dekonjestanlar bu amaçla kullanılır. Uygun dozda, uygun sürede ve uygun spekrumda antibiyotik verilen hastalardan bakterilerin belirli oranda azaldığı gösterilmiştir. En etkili antibiyotikler amoksisilin – klavulanat, sefuroksi, sefpodoksim ve sefdinir gibi betalaktam antibiyotiklerdir. Ayrıca kinolonlar etkili bulunmuştur. Makrolidler tedavi seçenekleri arasındadır.
10 günlük tedavi yeterli olabilir. Destek olarak osteomeatal ve nazal tıkanmanın düzeltilmesinde dekonjestanlar yararlı olabilir. Uygun antimikrobiyal tedaviye rağmen sonuç alınamayan olgularda gerekli tanısal incelemeler yapılarak kronik faza geçip geçmediği ortaya konulmalı ve kronik faza geçmiş ise endoskopik sinüs cerrahisi uygulanarak tedavi sonlandırılmalıdır.
