Sinüzit ve Sinüs Cerrahileri
Sinüs Nedir?
Burnumuzun çevresine yerleşmiş boşluklara sinüs boşlukları denir. Frontal; alın sinüsü, maksiller; yanak sinüsü, ön ve arka etmoid; göz arası sinüsler ve sfenoid; kafaiçi sinüs olmak üzere, her bir tarafta 4 bölge olmak üzere toplam 8 bölgede sinüs boşluğu bulunur. Yanak sinüsleri gözümüzün altında, göz arası sinüsler gözümüz boyunca önden arkaya iki göz arasında, alın sinüsleri alın ön orta kısmında, kafaiçi sinüslerde burnumuzun arkasında üstte tam kafamızın yaklaşık orta noktasında bulunur.
Yanak sinüslerinin gözünüz boyutunda olduğunu düşünerek bir sinüsün boyutu hakkında fikir sahibi olabilirsiniz, göz arası sinüsler küçük parmağınızın birinci boğumundan biraz küçük olan 4-6 adet boşluktur. Burun ve Sinüs yapısı insandan insana değişiklik gösterir. Sinüslerimizden gün boyu mukus salgılanır. Sinüsler bu büyük boyutlarına karşın 2-3 mm çaplı dar açıklıklar ile burun içine bağlantılıdır, mukus salgısı burnu ve sinüsü döşeyen mukozadaki titrek tüylü epitel sayesinde taşınır ve sinüsün dar açıklıklarından burun içine oradan da genzimize doğru atılır.
Akut Sinüzit Nedir?
Sinüs boşluklarını döşeyen mukoza dediğimiz örtünün enfeksiyonuna sinüzit denir. Sinüzit sonucunda mukozal örtü şişer, hasta mukozadan, saydam renkten koyu kahverengine değişen bir mukoid salgı artışı başlar, bu salgı dar kanallar aracılığı ile burnumuzun içine atılmaya çalışılır.
Çoğunlukla nezle, grip veya soğuk algınlığı dediğimiz hastalıkların hepsinde burnunuz ne kadar hasta ise ondan bir miktar daha hafif şekilde sinüsleriniz de bu hastalıktan etkilenir. Üst solunum yolu enfeksiyonları 5 günden sonra yavaşlar ve 3-5 gün içinde de düzelir. Bu viral sinüzit, siz fark etmeden burnunuzdaki enfeksiyonla birlikte düzelir. Ancak burun enfeksiyonunuz 5 günden sonra artıyorsa burnunuzdan gelen salgılar daha yoğun ve bolsa, dişleriniz yanaklarınız veya gözleriniz, alın bölgenizde basınç ve dolgunluk, ağrı hissediyorsanız, sürekli yutkunma ihtiyacı ve geniz akıntınız artmışsa bakteriyel akut sinüzit başlamış demektir.
Akut sinüzitte tedavi: antibiyotik, burun yıkaması, kortizonlu burun spreyi ve dekonjestan dediğimiz ilaçların kullanılmasıyla gerçekleşir.
Kronik Sinüzit Nedir?
Sinüs boşluklarını döşeyen mukoza dediğimiz örtünün enefksiyonlar sonucu şişmesi ödemlenmesi ve bunun uzun sürmesi ödemin normale dönemeyecek duruma gelmesidir. Bu ödem sonucunda mukozal örtüden aşırı mukus salgılanmaya başlar ve bu mukusu taşıyan siliyer hareket ödem nedeniyle yavaşlar, zaten dar olan sinüs ağzı ödem sonucu daha da daralır. Sonuçta mukusun burun içine boşalması zorlaşır ve mukus sinüslerimiz içinde göllenmeye başlar. Bu durum bizim daha kolaylıkla sinüs enfeksiyonu olmamızı ve çok daha uzun sürede düzelmemize neden olur, sonuçta kısır bir döngü başlar. Kendimizi iyi hissetsek bile sinüs mukoza örtüsünde kronik değişiklikler başlamıştır, mukoza daha kalındır, daha fazla mukus salgılar ve basit bir soğuk algınlığında bile kolayca sinüs enfeksiyonu başlar. Sinüs ağzı çok daralmış veya tamamen tıkanmış olabilir.
Bu dönemde çok fazla ağrı beklenmez, ateş daha nadir olur, kronik sinüzitte ateş ve ağrı olması komplikasyon gelişebileceğini düşündürür.
Endoskopik Sinüs Cerrahisi Nedir?
Kronik sinüzitte tedavi için doktorunuz size fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi önerir. Bu cerrahiye karar verirken öncellikle sinüs tomografisi çekillir. Tomografide hangi sinüs ağızlarının daraldığı, tıkandığı, bu daralma ve tıkanmayı kolaylaştıran sebepler, hangi sinüslerin hastalığa katıldığı tespit edilir. Komplikasyon gelişme riski görülür. Ameliyat kararı bu son inceleme sonrası verilir.
Fonksiyonel cerrahi denilmesinin sebebi, daralmış sinüs ağızlarının endoskop dediğimiz kamera sistemi ile burun içinden girilerek genişletilmesi ile en az zarar vererek tekrar fonksiyon gören bir sinüs elde etme işlemidir. Böylece genişleyen sinüs ağzından mukus burun içine kolaylıkla geçebilecek, sinüslerin içine giren havada bozulmuş mukoza yapılarının tekrar eski haline gelmesine yardımcı olacaktır. Komplikasyon gelişme riski de en aza indirilmiş olur.
Balon Sinoplasti Nedir?
Eğer sinüs ağızlarınızı tıkayan ciddi bir hastalık yoksa bu durumda endoskopik olarak yine sinüs ağızları bulunur, bu bölgelere balon yerleştirilir ve balon şişirilerek sinüs ağzını tıkayan yumurta kabuğu kıvamındaki kemikçikler sinüs ağzından uzağa doğru kırılarak, sinüs ağzı genişletilerek tekrar fonksiyon görmesi sağlanmaya çalışılır. Bu operasyon sinüs ağızları çok tıkalı olmayan ve daha az hastalığı olan hasta grubunda başarılıdır. Sinüs ağızları yumuşak dokularla tıkalı olan, özellikle polipleri olan ve belirgin hastalığı olan hasta grubuna uygun değildir.
Navigasyon Nedir?
Navigasyon güncel hayata yolumuzu nasıl bulmamızı sağlıyorsa bizde benzer bir teknolojiyi ameliyatta burnun içinde nerede olduğumuzu anlamak için kullanıyoruz. Ameliyat öncesi çekilen tomografinin bilgisayar aracılığı ile navigasyon sistemine yüklenerek, ameliyat sırasında cerrahın çalıştığı bölgeyi tomografi üzerinden görmesini sağlar. İleri sinüs cerrahisi yapılacak hastalarda, daha önce sinüs ameliyatı geçirmiş hastalarda, başarısız sinüs cerrahisi geçiren hastalarda, burun polipleri aşırı olan hastalarda veya zor sinüs olgularında bu sistem kullanılır. Bilindiği gibi sinüsler gözler ve beyinle yakın komşuluktadır. Bu sistem, zor olgularda cerrahın kolay ve güvenli çalışmasını sağlar.
Bu İşleme Nasıl Hazırlanmalısınız?
Bu işlem genel anestezi altında yapılacağından bütün ameliyatlarda olduğu gibi, hasta olmamanız, kan sulandırıcı ilaçları 10 gün önceden bırakmış olmanız, varsa bilinen kronik hastalıklarınızı ve sürekli kullandığınız ilaçları doktorunuza bildirmeniz gibi işlemler mutlaka yapılmalıdır.
Bu ameliyata hazırlanırken sinüzit hastalığına yönelik neler yapılmalı. Öncellikle bu ameliyat öncesi doktorunuzla birlikte bir ilaç planlaması yaparak sinüslerinizi en iyi duruma getirerek ameliyata girmeniz hem ameliyatın kolay geçmesini hem ameliyat sonrasını kolay geçirmenizi sağlar, ayrıca ameliyat başarısını da artırır. Nasıl olsa ameliyat olacağım diyerek ilaç kullanmayan hastaların ameliyatı kötü geçeceği gibi başarı da düşer. Çünkü ilaç kullanmayan ve aşırı hasta olarak ameliyatta giren hastaların mukozaları daha şiştir ve daha çok kan içerir, bu da mukozaların daha kolay kanamasına ve dar yapılı olan burunda 4 mm’lik bir endokopik görüntü ile ameliyat yapan doktorun işini zorlaştırır. Ameliyat sonrası dönemde sinüsler aşırı enfekte ise normale dönme yara iyileşmesi daha geç olur ve ameliyat sonrası kanama kabuklanma daha fazla olur.
Bu nedenden dolayı Ameliyat öncesi doktorunuz Antibiyotik, kortizon tablet, kortizonlu burun spreyi ve burun yıkaması yapmanızı isteyebilir. Sigara kullanmayı ameliyattan birkaç hafta öncesi bırakıp, ameliyat sonrası birkaç hafta içmemeniz iyileşmenizin daha iyi olmasını sağlar.
Bu Tedaviden Neler Beklemeliyiz?
Sinüs cerrahisi sonrası düzelme 6 hafta kadar sürer, bu düzelmenin tomografik görüntüye yansıması bazen 3 ayı bulur.
Bu işlem sonrasında sinüslerinize daha rahat hava girmesi ve sinüslerin burna drenajı kolaylaşsa da bu sinüzit olmayacağınız anlamı taşımaz. Sinüzit bir enfeksiyon hastalığı olduğundan burun enfeksiyonları yine sinüslerinize geçebilir ancak bu sefer hastalığın tedavi edilmesi kolaylaşır. Hastalığa bağlı olası komplikasyonlar azalır. Bazen de ilaç kullanmadan bile sinüsler kendiliğinden düzelebilir.
Ameliyat Süreci ve Dikkat Edilecekler
Ameliyat genel anestezi altında yapılır, sadece sinüs cerrahisi yapılacaksa tekrar alınması gerekmeyen, süngerimsi veya jel tarzında tamponlar yeterli olur. Ancak başka burun cerrahileri yapılırsa daha güçlü tamponlar konulabilir.
Ameliyat sonrası duruma göre 6 saatlik müşahede sonrası evinize yollanabilirsiniz veya bir gece yatmanız gerekebilir. Ameliyat sonrası 3.gün, 10.gün ve takiben haftalık kontroller gerekebilir.
Ameliyat sonrası antibiyotik ve ağrı kesici kullanılması, ayrıca burun tuzlu su lavajı gerekir.
İlk 1 hafta normal burun sümkürmesi yapılmaması, 1 hafta istirahat edilmesi iyi olur. İlk 2 haftalık dönemde aşırı ıkınma, yoğun fiziksel egzersizden kaçınılmalıdır. Yine bu süre boyunca dalış yapılmaması, uçak yolculuğu yapılmaması uygun olur.
