Tiroid Bezi Büyümesi (Guatr)

Tiroid bezi, boynun ön bölümünde, kıkırdağın altına yerleşmiş, sağ ve sol olmak üzere iki parçadan oluşan ve tiroksin (T4) ile tiriiyodotironin (T3) hormonlarını salgılayan bir bezdir.

Tiroid bezi metabolizmanın düzenlenmesinden sorumlu olup, çalışması beyindeki hipofiz bezi tarafından kontrol edilir.

Tiroid bezinde çeşitli nedenlerle oluşan büyümeler guatr (tiroid bezi büyümesi) olarak adlandırılır. Büyüme tek ya da çift taraflı oluşabilir.

Guatrın Nedenleri Nelerdir?

  • İyot eksikliği
  • Gebelik
  • Menopoz
  • Otoimmun tiroid bozukluğu
  • Tiroid bezinin normale oranla çok ya da az çalışması
  • Demir eksikliği
  • Tiroid nodülleri
  • Tiroidit (tiroid bezi iltihabı)
  • 50 yaş üstünde
  • Kalıtsal geçiş
  • Ergenlik dönemi
  • Tiroit kanserleri
  • Sigara
  • Bazı ilaç veya maddelere maruz kalma

Guatrın Belirtileri Nelerdir?

Guatr her zaman belirti vermez. Özellikle basit guatrlar belirti vermezler. Bunun dışında tiroid bezinin büyümesine neden olan duruma göre belirtiler verir.

Eğer hipertiroidi varsa yani tiroid bezi normalden fazla çalışıyorsa hızlı kilo kaybı, el titremesi, sinirlilik, sıcak intoleransı, çarpıntı, barsak hareketlerinde artış görülebilir.

Hipotiroididen (tiroid bezinin normalden az çalışması) kaynaklanan guatrlarda az yemek yense bile kiloda artış, saçlarda cansızlaşma, dökülme, tırnaklarda zayıflık ve kırılma, barsak hareketlerinde yavaşlama gibi belirtiler ortaya çıkar.

Nodüle bağlı guatrda nodül büyüklüğüne bağlı olarak soluk almada zorluk, yutmada güçlük görülebilir. Bazen nodül içe doğru kanar, bu durumda bölgede ağrı ve duyarlılık gelişebilir. Aynı belirtiler tiroid kanserlerinde de söz konusudur.

Guatr Teşhisi Nasıl Konur?

Fizik muayeneyi takiben kandaki tiroid hormonu düzeyinin belirlenmesi için serbest T3, serbest T4 ve TSH ölçümü yapılır. Anti-TPO antikoru ve anti-Tiroglobulin antikorlarına bakılabilir (otoimmun tiroid olup olmadığını anlamak için). Yine ultrason ve sintigrafi yöntemlerine başvurulabilir.

Guatr Tedavisi

Guatrın nedenine bağlı olarak tedavi değişir. Tedavi yöntemleri üç ana gruba ayrılır:

  • İlaç tedavisi
  • Radyoaktif iyot tedavisi
  • Guatr ameliyatı

İlaç Tedavisi

Burada amaç hormon düzeyini normale çekmektir. Eğer hipotiroidi varsa ilaçla hormon düzeyi yükseltilir. Hipertiroidi durumunda ise ilaçla hormon düzeyi düşürülür. Bunu takiben diğer tedavi yöntemleri uygulanabilir.

Radyoaktif İyot Tedavisi

Amaç tiroit bezini tahrip etmektir. Böylece tiroidin aşırı hormon salgılaması durdurulur. Bunun için radyoaktif olarak işaretlenen iyot kullanılır, tek bir hap ya da sıvı halde verilir. Tedaviyi takiben radyasyon yaydığı için hastanın bir ya da iki gün izolasyonu gerekir.

Guatr Ameliyatı

Eğer tiroid kanseri varsa, hipertroidi diğer tedavilere yanıt vermemişse, tiroid bezindeki büyüme hastada estetik kaygı oluşturacak kadar büyükse, hasta soluk alma ve yutmada güçlük problemi yaşıyorsa çözüm ameliyattır.

Bu durumda tiroid bezi kısmen ya da tümüyle alınır. Cerrahi sırasında paratiroid bezi ve diğer komşu dokuların zarar görmemesine özen gösterilmelidir. Aksi takdirde ses kısıklığı, hipoparoitidi, kalsiyum düzeyinde düşüş gibi durumlarla karşılaşılabilir.

Ameliyat genel anestezi altında yapılır, süresi yaklaşık 2 saattir. Boyunda enine açılan bir kesi ile operasyon gerçekleştirilir. Ameliyattan sonra dren takılabilir bu durumda ertesi günü çıkarılır. Yatış süresi genellikle bir gündür. Ağrı ilaçla giderilebilecek düzeydedir. Ameliyatı takip eden birkaç saat içinde hasta ağızdan beslenebilir. Kendiliğinden erimeyen dikiş varsa 3. gün alınır. Banyo için 2. günü beklemek gerekir. Hastanın bir hafta istirahati önerilir. Genellikle ameliyatı takiben 6. ayda boyundaki kesi izi belirsizleşir.

Radyofrekans Ablasyon Tedavisi

RF ablasyon tedavisi ameliyatsız guatr tedavisi olarak da adlandırılır. İyi huylu nodüllerde uygulanır, kötü huylu nodüllerde tedavi cerrahidir.

Özellikle bağımsız olarak tiroid hormunu salgılayan (otonom nodül), boğaz/boyun ağrısı, yutma güçlüğü, nefes darlığı, yabancı cisim hissi (huzursuzluk), öksürük gibi şikayetlere neden olan, estetik rahatsızlık veren nodüllerde ve nodülde boyut artışı durumlarında uygulanır.

RF Ablasyon Tedavisi Nasıl Yapılır?

RF ablasyonda tedavisinde amaç; nodül içerisine radyofrekans dalgaları göndererek nodülün yok olmasını sağlamaktır. Tüm girişimsel radyoloji tedavilerinde olduğu gibi bu tedavi işlemi de bilgisayarlı tomografi, MR, ultrasonografi gibi bir görüntüleme eşliğinde gerçekleştirilir.

Genellikle lokal anestezi altında yapılır. Gerekirse ek olarak hastaya sedasyon uygulanabilir. Bu nedenle işlemde ağrı duyulmaz veya çok az hissedilir.

Operasyon sırasında, görüntüleme eşliğinde kitle içine bir iğne yerleştirilir. Elektrot olarak adlandırılan ince iğneyle nodüle enerji uygulanarak tümörün ısı etkisiyle yok olması sağlanır. Tahrip edilen doku genellikle 60-100 C dereceye kadar ısıtılmaktadır. Dokunun istenilen sıcaklığa kadar yükselmesi monitörden takip edilir.

Operasyon nodül boyut ve sayısına bağlı olarak ortalama 10-30 dakika sürer. Yanan nodül zaman içinde vücudun bağışıklık sistemi tarafından ortadan kaldırılır. Bir yıl içinde yaklaşık % 90 oranında küçülür.

RF Ablasyon iğnesinin yerleştirildiği dokuda bu ısıya ulaşma süresi yaklaşık 5-6 dakika sürmektedir. Yeterli ısıya ulaşıldığı zaman işlem sonlandırılır.

Tedavi işlemi görüntüleme eşliğinde yapıldığı için yanlış dokunun tahrip edilmesi ihtimali veya istenmeyen bir bölgenin tahrip edilmesi durumu neredeyse hiç görülmez. Radyofrekans tedavisi, ileride gerekirse bir cerrahi operasyonun yapılmasına engel değildir.

Tedavi sonrasında hastanede kalmalarını gerektiren başka bir neden yoksa hastalar aynı gün taburcu edilebilirler. Lokal anestezi etkisi geçtikten sonra hafif ağrılar olabilse de, basit ağrı kesicilerle giderilebilmektedir.

RF Ablasyon Tedavisinin Avantajları

RF ablasyon tedavisinin birçok avantajı bulunmaktadır:

  • Ameliyat olamayan hastalarda tedavi şansı yaratır.
  • Lokal anesteziyle işlem gerçekleştirilebilmekte, genel anezteziye ihtiyaç duyulmamaktadır.
  • Başarı şansı yüksektir.
  • Hastanede kalmayı gerektirmez ya da çok kısa süreli bir kalış gerçekleşir.

İçeriğe Ait Fotoğraf ve Videolar