Ses Hastalıkları
Bu sayfada şu konu başlıklarını okuyabilirsiniz:
Ses Kısıklığı
Ses kısıklığı sesin daha nefesli, rahatsız edici, daha gergin şekilde çıkması veya sesin şiddetinde ve perdesinde değişiklik şeklinde ortaya çıkma durumudur. Ses gırtlağımızın içinde yerleşmiş normalde birbirinden ayrı duran fakat konuşma sırasında birbirine temas eden ses tellerinin ürünüdür. Akciğerlerden gelen hava ses tellerinde vibrasyona neden olur ve böylece ses üretilmiş olur. Ses tellerinin üst kısmında yerleşmiş olan dil, damak, diş, dudaklar üretilen sesin şekillenmesini sağlarlar.
Ses tellerinin vibrasyonunun etkilendiği bir takım durumlarda ses kısıklığı ortaya çıkabilmektedir.
Ses Kısıklığının Nedenleri
Ses kısıklığının nedenleri şunlardır:
- Akut larenjit – ses tellerinin viral ve ya bakteriyal iltihabı
- Kötü ses kullanımı – gürültülü yerde konuşmak zorunda kalmak, sesin uzun süreli kullanımı, mikrofonsuz toplu konuşma yapmak
- Ses teli nodül, polip ve kistleri
- Kötü ses kullanımı sonrasında ses teli içinde gelişen kanama
- Mide ve boğaz reflüsü
- Sigara kullanımı
- Parkinson ve inme gibi nörolojik hastalıklar
- Gırtlak kanseri
Özellikle inatçı ses kısıklığı olan hastaların Kulak Burun Boğaz hastalıkları uzmanına başvurması gerekir. Ağız içinden yapılan ses teli muayenesi ile ses kısıklığına neden olan hastalığın tanısı konulmakta ve buna yönelik bazı durumlarda ses kısıklığı için ilaç tedavisi bazı durumlarda da farklı ses kısıklığı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Ses Teli Felci
Gırtlağımızda sağ ve sol olarak üzere iki adet ses teli mevcuttur. Ses telleri konuşma sırasında birbirine yaklaşarak temas eder ve akciğerlerden gelen hava ses telleri arasında titreşime neden olur, böylece ses ortaya çıkar. Ses teli felcinde ses telleri hareket edemez, birbirlerine temas sağlayamaz ve bunun sonucunda ses, solunum ve yutma problemleri ortaya çıkar.
Ses tellerinin hareketlerini sağlayan sinirler beyinden çıktıktan sonra boyun ve göğüs kafesinden geçerek belli bir yol alır ve sonrasında ses tellerine ulaşırlar. Sinirlerin bu yol boyunca herhangi bir yerde hasar görmesi durumunda ses teli felci gelişir.
Ses Teli Felcinin Nedenleri
Ses teli felcinin nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Baş ve boyun bölgesine alınan kesici, delici ve künt travmalar
- Baş, boyun ve akciğer kaynaklı tümörler
- Baş, boyun ve akciğere yönelik yapılan cerrahiler
- İnme
- Sinir tutulumu ile seyreden viral enfeksiyonlar
Ses Teli Felcinin Belirtileri
Ses teli felcinin belirtileri şunlardır:
- Ses kısıklığı
- Nefesli ses
- Yüksek sesle konuşamama (güçsüz ses)
- Konuşma süresinde kısalma ve konuşurken yorulma
- Yemek yerken boğulma hissi ve öksürük
Ses Teli Felcinin Tanısı
Ses teli felcinin tanısı Kulak Burun Boğaz hastalıkları uzmanı tarafından ağız içinden yapılan endoskopik muayene ile konulmaktadır.
Ses Teli Felcinin Tedavisi
Ses teli felci bulunan hastada öncelikle bu durumun nedeni araştırılmaktadır. Tedavi kararı süresince felcin durumu ve süresi gibi bir takım detaylar göz önünde bulundurularak ses terapisi ve felçli ses telinin karşı ses teline temasını sağlayan bir takım cerrahi müdahaleler yapılabilmektedir.
Laringeal Papillamatozis
Human Papilloma Virus’ünün (HPV) neden olduğu, ses telleri ve gırtlağın farklı bölgelerinde ortaya çıkan iyi huylu yumuşak doku parçalarına laringeal papillamatozis denir.
Laringeal Papillamatozis ses kısıklığı ve nefes darlığına da neden olmaktadır.
Laringeal Papillamatozis Tedavisi
Bu hastalığın tedavisi papillomların lazer veya mikrocerrahi ile çıkarılmasıdır. Tekrarlama riski yüksek olduğundan hastalar yaşam boyunca birkaç kez ameliyat geçirmek zorundadırlar.
Reinke Ödemi
Uzun süre sigara tüketen ve yoğun konuşma alışkanlığı olan genelde orta yaşlı kadınlarda görülen bir hastalıktır. Reinke Ödemi telefonda erkek sesi olarak algılanan kalın ve kaba sese neden olur.
Reinke Ödemi Nasıl Oluşur?
Ses telini kaplayan mukoza tabakasının altında jöle kıvamındaki maddenin aşırı birikmesi sonrası ortaya çıkmaktadır.
Reinke Ödemi Tedavisi
Reinke Ödemi tedavisine öncelikle sigara bırakılarak ve ses hijyenine dikkat edilerek başlanır. Bu şekilde geçirilen belirli bir süre sonunda uzman hekim tarafından yapılan cerrahi ile reinke ödemi tedavi edilebilir.
Ses Teli Granülomu
Ses teli granülomu kötü ses kullanımı, reflü, daha önce genel anestezi altında ameliyat geçirme öyküsü olan hastalarda ortaya çıkmaktadır.
Ses teli granülomu tedavisinde reflü kontrol altına alınır, ses hijyenine dikkat edilir ve ses terapisi uygulanır. Gerilemeyen vakalarda granülom mikrocerrahi ile çıkarılır. Tekrarlama riski yüksek olduğundan ameliyat sonrasında reflü ve kötü ses kullanımına karşı dikkatli olmak gerekir.
Ses Teli Nodülü
Ses teli nodülleri sesin uzun süre hatalı kullanılması sonucunda ortaya çıkan selim bir ses teli hastalığıdır.
Ses Teli Nodülü Kimlerde Görülür?
Daha çok gün içinde uzun süre konuşmak zorunda kalan öğretmenler, çağrı merkezi çalışanları, kendi ses aralığını zorlayarak hatalı teknik kullanan vokalistler, konuşmayı seven dışa dönük kadınlar ve sesini hor kullanan erkek çocuklarda ortaya çıkmaktadır. Ses telinin orta ve ön kısımlarında karşılıklı iki adet kabarıklık şeklinde görülmektedir.
Ses Teli Nodülü Tedavisi
Ses teli nodülleri ses istirahati, boğaza asit kaçmasının önlenmesi, ilaçlar ve ses terapisiyle tedavi edilebilmektedir. Ses terapisinden fayda görmeyen hastalara cerrahi tedavi önerilmektedir.
Ses Teli Polibi
Ses teli polipleri ses teli üzerinde saplı (ince tabanlı) ve sapsız (geniş tabanlı) düzgün yüzeyli çoğu zaman kırmızı renkli yumuşak doku parçalarıdır.
Ses Teli Polipleri En Çok Kimlerde Görülür?
Genelde sesini hor kullanan (bağıran, yüksek sesle konuşan, gürültülü yerlerde sık konuşmak zorunda kalan) kişilerde ses teli içine kanama sonrası ses teli polipleri görülmektedir. Bu nedenle genelde kırmızı renkte bazen de polip içindeki kan pıhtılaştığı zaman daha koyu renklerde olabilmektedir. Ses çatallanmasına, kısılmasına neden olmaktadır.
Ses Teli Polipleri Tedavisi
Ses teli poliplerinin tedavisi mikrocerrahi ile poliplerin alınmasıdır. Tekrarlamaması için hastanın sesini dikkatli kullanması ve ses terapisi alması gerekmektedir.
Ses Testi
Ses probleminin kaynağının ne olduğunu bulmak için “Ses Testi” yapılır. Bu testin sonucuna göre, doktorunuz size en uygun tedaviyi önerir.
Kliniğe geldiğinizde doktorunuz ses probleminizle ilgili yazılı veya sözel test ile şikâyetiniz ile ilgili detaylı bilgi edinecektir.
Testten 2 saat öncesine kadar yiyip içebilirsiniz.
Okurken, konuşurken ve sesli harfleri uzatarak söylerken sesiniz kaydedilir.
Daha sonra “hava akımı” testine tabii tutulursunuz. Bu testte ağız ve burnunuzu içine alan ufak bir maske kullanılır.
Kamera yardımıyla gırtlağınızın resimleri çekilir. Bazen de oral kamera kullanılır (bu kamera sadece ağzınızdan içeri girer, boğazınızdan aşağı inmez).
Görüntülemeyi yapacak kameranın çeşidine göre bazen lokal anestezi uygulanabilir. Her halükârda gırtlağınızın resmini çekmek acı veren bir işlem değildir ve oldukça hızlı yapılır.
Tüm bu testlerin sonucunda doktorunuz size en uygun tedavi önerecektir.
Ses Analizi
Ses hastalıklarının tanısı için bilgisayar ortamında gerçekleştirilen ses analizi ile daha güvenilir ve tekrarlanabilir sonuçlar elde edilmektedir. Seste bir patoloji olup olmadığı, varsa ne kadar hasar verdiği bu analiz ile anlaşılabilmektedir. Yine ses ameliyatları öncesi ve sonrasının nesnel ve net bir şekilde değerlendirilmesinde bu yöntem kullanılmaktadır. Ses laboratuvarında, hastanın sabit frekans ve şiddette verdiği ses bilgisayara kaydedilerek analiz gerçekleştirilir.
Ses Terapisi
Ses terapisi ses tellerinin fonksiyonel ve yapısal hastalıklarının tedavisinde uygulanan, temelde ses tellerinin yanlış çalışma davranışını tedavi eden vokal (şan) ve fiziki egzersizlerin birlikteliğidir. Ses terapisindeki amaç hastanın elde edebileceği en iyi sesi sağlamak ve hastalık nedeniyle oluşan ses bozukluğunu tedavi etmektir.
Ses terapisi uygulanırken amaç hastadan hastaya değişmektedir. Bazen bir profesyonel ses sanatçısının ses aralığı problemlerini tedavi etmekken, bazen geçirdiği bir ses teli cerrahisi veya geçirdiği bir ses teli felci nedeniyle hemen hemen çıkmayan bir sesin tekrar onarılmasını sağlamaktır.
Ses terapisi ses telindeki problemin durumuna bağlı olarak yaklaşık 6-8 hafta süre ile haftada 1-2 seans şeklinde yapılmaktadır. Bazı hastalıklarda ise (mutasyonel falsetto, konversiyonel afoni, konversiyonel disfoni) terapi tek seansda yeterli olmaktadır. Terapi seansı yaklaşık 40-45 dakika sürmekte, bu süre boyunca terapistiniz size uygun egzersizleri piyano eşliğinde yaptırmaktadır. Bazı terapi tekniklerinde hastaya evde uygulaması gereken egzersizler verilmektedir. Ses terapisinden önce terapistiniz size doğru postür (duruş) ve karın solunum (diyafragm) egzersizlerini öğretecektir. Terapi aldığınız süre boyunca terapistiniz sizi terapiye yönlendiren Kulak Burun Boğaz uzmanı ile iletişim halinde olup, aralıklı muayeneleriniz yapılmakta ve terapiden ne kadar fayda sağladığınız kontrol edilmektedir.
Ses Terapisi ile Tedavi Edilebilen Hastalıklar Hangileridir?
- Ses teli nodülleri,
- Kas gerilim disfonileri (hastanın farkında olmadan sesini kaba, sert veya güçsüz kullanması veya sesinin tamamen çıkmaması),
- Ses teli felci sonrası gelişen ses kısıklıkları,
- Sulkus vokalis (doğuştan ses tellerinde incelme ve çiziklerin olması),
- Püberfoni: Mutasyonel falsetto (erkeklerde buluğ yaşından sonra ince sesin devam etmesi),
- Ses teli ameliyatlarından sonra sesin hızlı rehabilitasyonu.